Indonezja 1944/45

Śmierć 11 holenderskich Współbraci w japońskim obozie internowania w Muntok na wyspie Banka, Indonezja, w latach 1944-45, jest tylko częścią bardzo złożonych dziejów: zbrodnie oddziałów japońskich na cywilnej ludności zajętych krajów, upadek holenderskiej potęgi kolonialnej, wzrastający ruch niepodległościowy Indonezji, cała Druga Wojna Światowa na Pacyfiku, a niezależnie od tego osobiste dzieje życia i cierpienia odnośnych Współbraci tworzą sieć wzajemnie splecionych elementów, w której dziś jeszcze wcale nie łatwo należycie ocenić świadectwo, jakie dali owi Współbracia.

Dnia 15 lutego 1942 r. oddziały japońskie okupują Palembang na Sumatrze, które należało do holenderskich Wschodnich Indii. Po wkroczeniu Japończyków działalność Kościoła początkowo mogła być kontynuowana bez przeszkód. Radykalna zmiana nastąpiła z chwilą, gdy 1 kwietnia 1942 wszyscy Europejczycy zostali internowani. Mężczyzn umieszczono w więzieniu w Palembangu, kobiety wraz z dziećmi w odrębnym bloku mieszkalnym. W późniejszym czasie jeńcy musieli sami zbudować sobie swój obóz: jeden powstał dla mężczyzn, inny dla kobiet i dzieci.

W miesiącach lipcu i sierpniu 1943 przeprowadzali Japończycy brutalne rewizje w poszukiwaniu kolaborantów z aliantami. W następstwie tego zostali przebywający w obozach Palembangu Europejczycy, a w tym wiele zakonnic i zakonników – przetransportowani do obozu internowania w Muntok na wyspie Banka. Jest to okolica niezwykle nieurodzajna i klimatycznie bardzo trudna do zniesienia. Racje żywnościowe głodowe, wynoszące codziennie od 100 do najwyżej 300 g ryżu, należały do stosowanych przez Japończyków zwyczajnych praktyk obozowych, żeby doprowadzać stopniowo do wymierania jeńców. Niedożywienie prowadziło do tego, że pozostałe działania obozowe, jak nauczanie oraz urządzane imprezy wspólnotowe zamierały, gdyż obozowicze byli zbyt osłabieni, żeby nawet towarzyszyć w ostatniej posłudze umarłym odprowadzanym na cmentarz obozowy. W obozie w Muntok zmarło spośród początkowo 942 mężczyzn – około 250, wszystko w następstwie niedożywienia, względnie wyzwalających się wskutek tego chorób. Wskaźnik śmiertelności kobiet utrzymywał się na podobnym poziomie. Jedenastu Księży Sercanów z Holandii nie przeżyło pobytu w obozie:

O. Henryk Norbertus van Oort, O. Piotr Maciej Cobben, O. Franciszek Hofstad, O. Izydor Gabriel Mikkers, O. Teodor Tomasz Kappers, O. Andrzej Gebbing, O. Piotr Nicasius van Eyk, O. Franciszek Jan v. Iersel, O. Wilhelm Franc. Hoffmann, Br. Mateusz Gerardus Schulte, Br. Wilfryd Teodor van der Werf.